Bugün ne söylesek ne yazsak 18 Mart Çanakkale’yi anlatmada eksik kalır. Bugün Çanakkale Zaferi'nin 105. yıldönümü. Bundan tam 105 yıl önce, 1915 Çanakkale'de tarihin gördüğü en büyük destanlardan biri yazıldı.
Çanakkale Savaşı yalnız bizim tarihimizin değil yakın dünya tarihinin en önemli savaşlarından biridir. Çanakkale Boğazı'nı savaş gemileriyle zorlayarak aşma, böylece İstanbul'a kavuşma isteği Avrupa büyük devletlerinin öteden beri özlemidir.
Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde kapsadığı her bölgeden binlerce asker Çanakkale geçilmez demek için canı uğruna da olsa düşman gemilerini boğazdan geçirmemiştir. Çanakkale savaşlarının unutulmaz kahramanı, Anafartalar Grup Komutanı Mustafa Kemal'in başarısı ilerde başlayacak Ulusal Kurtuluş Savaşı'mızın kaynağı olacaktır.
Bu savaşta tahmin edilen 250 Binin üzerinde Mehmetçik şehit düşmüştür. O sene mezun veremeyen liseler kayıtlara geçmiştir. Vatanın her karışından cepheye akın eden kahraman Mehmetçiklerin içerisinde Sarayköy Askerlik Şubesinden kayıt olarak askere giden vatan evlatları da bulunmaktaydı.
Çevre ilçe ve köylerden Sarayköy’e gelen askerler ve Sarayköy’ün kendi içerisinden Çanakkale cephesine giderek gözünü kırpmadan savaşıp şehit düşen ve kayıtlara geçen 257 kahraman Mehmetçik bulunmaktadır. Elbette bu sayı kat ve kat fazladır çünkü şubeye gitmeden savaşı duyup kendi imkanlarıyla savaşa katılan ve şehit olan binlerce asker olduğu bilinmektedir.
Sarayköy Askerlik şubesine gelen Buldanlı, Babadağlı, Güneyli, Çardaklı askerler ile Sarayköy’de ikamet edip şubeye kayıt olan asker sayısı tam olarak bilinmiyor. Ama devlet arşivlerinden Sarayköy Askerlik Şubesinden askere giden ve şehit olan askerlerin 257 kişi olduğu görülmektedir.
Arşivlerden ulaşılan listede o yıllarda kullanılan lakaplar, baba adı, Mehmetçiğimizin adı, askeri sınıfı, rütbesi, ölüm tarihi ve hayatını kaybettiği nokta yer almaktadır.